Thanh minh là gì? Cách cúng lễ đầy đủ để gia chủ nhận được phúc lành

Tết Thanh minh là dịp để con cháu thể hiện tình cảm và lòng biết ơn với gia tiên, tiền tổ bằng cách thăm nom, chăm sóc phần mộ của các cụ. Bên cạnh đó, con cháu cũng mong được tổ tiên, ông bà phù hộ cho cuộc sống của gia đình sẽ được những điều tốt đẹp, công việc thuận lợi và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Bài viết này sẽ giúp quý vị tìm hiểu về thời gian, ý nghĩa của ngày Tết Thanh minh, cách cúng lễ chi tiết, đầy đủ để cả người sống và người đã khuất được nhiều phúc lành.

Tết Thanh minh là gì?

Tết thanh minh là dịp con cháu ra dọn cỏ, chăm sóc phần mộ, tạ lễ thần linh ở mồ mả; để người mất được yên lòng và an ổn hơn. Đó là tấm lòng, nghĩa cử của người sống đối với người chết.

Bởi người Việt có quan niệm: “Sống có nhà, chết có mồ”. Những nấm mồ là nhà của người đã mất; đối với con cháu, đây là nơi để tưởng nhớ và thể hiện tình cảm với tổ tiên.

Tết Thanh minh vào ngày nào?

Tết Thanh minh sẽ diễn ra trong tháng 3 âm lịch như nhà thơ Nguyễn Du đã viết trong Truyện Kiều: 

“Thanh minh trong tiết tháng ba

Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh”.

Như vậy, chúng ta có thể cúng lễ Thanh minh vào tháng 3 âm lịch.

Ý nghĩa của Tết Thanh minh

Đối với người đã mất

1. Giúp hương linh được an ổn

Theo quan điểm Phật giáo, mỗi nơi, mỗi trú xứ đều có những vị Thần, Quỷ Thần có oai đức, oai lực; ở khu đất mộ cũng có. Vì thế nếu hương linh gia tiên nhà chúng ta vẫn còn ở khu đất mộ đó, mà chúng ta tạ lễ với những vị Thần linh cai quản, thì hương linh cũng sẽ được nương tựa vào oai lực của các vị Thần mà được an ổn hơn.

>>> Mộ kết là gì? Cách xử lý để gia đình an ổn, không gặp tai họa

2. Giúp hương linh giác ngộ, siêu thoát

Đây cũng là dịp để con cháu gieo duyên cho ông bà, tiên tổ biết đến sự giải thoát trong đạo Phật nếu người mất chưa siêu thoát. Đó cũng là tâm hiếu thuận của con cháu đối với người đã mất. 

Khi ra mộ thắp hương, chúng ta đọc kinh, khai thị cho các hương linh để họ hướng tâm theo con đường giải thoát, không chấp vào mồ mả nữa; bởi nếu cứ chấp mồ mả thì khi mồ mả bị hoại, các cụ sẽ đau khổ.

Khi người sống nương tựa, tác phúc vào nơi Tam Bảo thì cũng giúp các hương linh được nương Tam Bảo, nghe Pháp, giác ngộ để sớm được siêu thoát.

>> Xem thêm: Tam Bảo là gì? Những điều cần biết về quy y Tam Bảo

Đối với người còn sống

Trong bài kinh “Làm giàu” (trích kinh Nikaya) cũng có đoạn: “Lại nữa, này gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Vị ấy có thể hiến cúng cho bà con, cho khách, cho hương linh đã chết; hiến cúng cho vua và chư Thiên. Đây là lý do thứ tư để gầy dựng tài sản”.

Như vậy, khi chúng ta biết cúng lễ, hiến cúng vật thực đến các vị chư Thiên, thiện Thần, hương linh gia tiên thì chúng ta cũng được hộ trì và sinh ra phúc lành, có được tài sản; miễn đó là vật thực không đến từ việc sát mạng chúng sinh, không đến từ các việc làm bất thiện.

Cách cúng Thanh minh

1. Bài cúng Thanh minh tại nhà

Sắm lễ Thanh minh

+ Cúng Phật: Sắm đủ hoặc sắm tùy duyên các loại: Hương, hoa, trà, quả, thực: (xôi, chè hoặc bát cơm trắng).

+ Cúng chư Thiên, Thần Linh: Sắm lễ như cúng Phật.

+ Cúng hương linh, gia tiên: Sắm đủ hoặc tùy duyên: Hoa, quả, và một bát cơm, một cốc nước, một cốc sữa hoặc một mâm cơm (chay: rau, củ, quả; hoặc mâm cơm có thịt tịnh nhục: thịt của chúng sinh đã chết, nhưng không do tự tay giết hoặc xui người khác giết hại).

Lưu ý:

– Hương: Tùy duyên dùng hương cây, hương trầm… hoặc không có hương thì dùng tâm hương.

– Hoa: Các loài hoa có hương thơm (không kiêng về tên hoa và số lượng).

– Trà: Nước trà tỏa hương của sáu vị là đắng, cay, chua, chát, mặn, ngọt là sáu vị nuôi sống tất cả chúng sinh. Nếu không có nước trà thì có thể cúng bằng nước trắng.

– Quả: Số lượng tùy ý không kiêng kị 2 quả hay 4 quả,… và nên có loại quả chín thọ thực được.

Địa điểm bày lễ

Trường hợp bày 3 lễ:

+ Chưa có bàn thờ: Sắp 1 bàn, để 3 cốc gạo, sắm 3 lễ bày trước cốc gạo.

+ Có bàn thờ: Nếu chưa có bát hương nào thì sắp cốc gạo để làm chỗ cắm hương và bày lễ.

- Trường hợp bày 1 lễ: Tùy duyên bày tại bàn; tại trước bát hương thờ Phật (nếu có) hoặc chư Thiên, chư Thần Linh (nếu không có bát hương thờ Phật) hoặc tại bát hương thờ hương linh, gia tiên (nếu chỉ có bát hương thờ gia tiên). Khi cúng đọc đầy đủ theo văn cúng.

Văn khấn Thanh minh tại nhà

Quý bạn đọc có thể tham khảo: Nghi thức cúng lễ thanh minh tại nhà

2. Bài cúng Thanh minh ngoài mộ

Sắm lễ Thanh minh

- Hương, hoa, quả (loại quả thì tùy ý và không quy định số lượng là bao nhiêu), nước trắng, xôi hoặc bát cơm trắng, bánh kẹo tùy ý.

Văn khấn Thanh minh ngoài mộ

Quý bạn đọc có thể tham khảo: Nghi thức cúng lễ thanh minh tại mộ

---

Trên đây là hướng dẫn của Cô Phạm Thị Yến - Pháp danh Tâm Chiếu Hoàn Quán (Chủ nhiệm CLB Cúc Vàng - Tập Tu Lục Hòa) về ngày Tết Thanh minh và cách cúng lễ đầy đủ. Mong rằng, bài viết này giúp quý bạn đọc hiểu hơn về Tết Thanh minh, để cả người sống cũng như người đã khuất được nhiều phúc lành.

Nếu còn điều gì thắc mắc, quý độc giả có thể để lại bình luận dưới bài viết, gửi về chuyên mục hỏi đáp hoặc liên hệ tại đây để được giải đáp. Kính chúc quý vị mạnh khỏe, an lạc!

Các bài nên xem:

• Tổng hợp các nghi thức cúng lễ
• Cõi ngạ quỷ là gì và họ tác động tới con người thế nào?
• Cầu siêu là gì? Các yếu tố cần có để việc cầu siêu được thành tựu
• Đốt vàng mã để báo hiếu - Người âm có nhận được không?