Thực hư việc thả cá chép cuối năm: Thả cá chép lúc nào để được hộ trì?

Thả cá chép vào ngày ông Công ông Táo là một truyền thống lâu đời của người Việt. Các gia đình thả cá với niềm tin tiễn Táo quân về Trời, mong rằng gia đình sẽ được phù hộ và có một năm mới thuận lợi, may mắn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách thả cá sao cho đúng. 

Bài viết này sẽ giải thích ý nghĩa của phong tục thả cá chép, hướng dẫn cách thả cá theo tinh thần Phật giáo; đồng thời làm rõ phước hay nghiệp của cả người thả cá và người bắt cá. Mời quý vị cùng theo dõi!

Ý nghĩa thả cá chép ngày ông Công ông Táo 

Theo quan niệm dân gian, vào ngày 23 tháng Chạp hằng năm, các gia đình thường thả cá chép để tiễn ông Công ông Táo về trời. Táo quân sẽ báo cáo với Ngọc Hoàng về những việc trong năm qua của gia đình, đồng thời chuyển lời cầu nguyện, mong ước của gia chủ; hy vọng, Ngọc Hoàng sẽ ban phước lành cho gia đình có một năm mới nhiều may mắn.

Nhiều gia đình cúng cá chép sống rồi thả xuống sông hoặc hồ, với niềm tin rằng cá chép sẽ hóa rồng, đưa ông Táo về trời. Tuy nhiên, tư duy một chút, chúng ta có thể nhận ra sự mâu thuẫn, nghịch lý của quan niệm này: Nếu cá được thả xuống ao thì ông Táo chỉ cưỡi cá xuống ao, không thể về trời; mà Ngọc Hoàng lại ở trên trời. 

Một số gia đình lại chọn mua cá chép sống về để chế biến, cúng ông Công ông Táo; bởi họ tin rằng, khi cá chết, thần hồn ông Táo mới cưỡi về trời được. Nhưng nếu ông Công ông Táo có năng lực bay lên Trời báo cáo với Ngọc Hoàng theo quan niệm dân gian, chắc chắn sẽ không cần cưỡi hồn cá để về trời. Cho nên, những quan điểm này đang mâu thuẫn với nhau.

Tuy nhiên, quan niệm thả cá chép ngày ông Công ông Táo là mê tín, không đúng với sự thật. Thực tế, ông trời không thể phù hộ, ban phước hay giáng họa cho bất cứ ai. Tất cả chúng ta, kể cả ông trời đều bị chi phối bởi nhân quả. Ví dụ, ai đó được ông trời chăm dưỡng, hộ trì cũng không nằm ngoài nhân quả; đó là do họ đã gieo nhân lành từ trước nên có quả phước được hộ trì. Như câu chuyện “Nghiệp của Đề Bà Đạt Đa” trong Tích Truyện Pháp Cú, Ngài A-na-luật được ông trời Đế Thích cúng dường bánh vì trong một kiếp, Ngài đã gieo nhân cúng dường vị Bích Chi Phật một bát cơm.

Tuy nhiên, việc thả cá chép vào mỗi cuối năm vẫn mang ý nghĩa nhân văn. Đó là tập cho chúng ta biết phóng sanh, biết thương xót mạng sống của chúng sanh. 

Thả cá chép: Liệu phước có trọn vẹn khi cá bị vớt lên? Quả báo cho người vớt cá

Quả báo của người vớt cá

Những năm gần đây, xuất hiện nhiều trường hợp khi người dân vừa thả cá xong thì liền bị người khác đến vớt lại cá, mang về để bán cho những vị khách khác. Đó là hành động sát sanh sẽ mang đến quả báo tương ứng. Như trong kinh Tăng Chi Bộ III, chương 6, phẩm Cần phải nhớ, phần Con cá; Đức Phật dạy: 

“Lành thay, này các Tỳ-kheo! Ta cũng không thấy, cũng không nghe như sau: “Một người đánh cá, sau khi bắt cá, giết cá, đang bán cá; do nghiệp ấy, do mạng sống ấy, được cưỡi voi, cưỡi ngựa, cưỡi xe, hay cưỡi cỗ xe, hay được thọ hưởng các tài sản, hay được sống giữa tài sản lớn hay tài sản chất đống”? Vì sao? Này các Tỳ-kheo, người đánh cá ấy với ác ý nhìn các con cá bị giết, bị đem đi giết hại, vì vậy, người ấy không được cưỡi voi, cưỡi ngựa, cưỡi xe, hay cưỡi cỗ xe, không được thọ hưởng các tài sản, hay không được sống giữa tài sản lớn và tài sản chất đống”.

Cách thả cá chép để được phước báu trọn vẹn

Việc thả cá phóng sanh mang lại cho gia chủ những điều phúc lành. Nhưng phước báu đó có thể không trọn vẹn, nếu trong lòng người phóng sanh cảm thấy khổ tâm khi thấy những con vật vừa thả lại bị người khác vớt lên.

Cho nên, chúng ta cũng cần lưu ý những điều sau để người phóng sanh được công đức, phước báu trọn vẹn:

1. Thả cá chép lúc nào?

Chúng ta nên phóng sanh tùy duyên, bất cứ lúc nào, không cần chờ đến ngày 23 tháng Chạp mới mua cá cảnh để phóng sanh. Cá cảnh thường chỉ sống được trong bể nuôi, nên nếu thả ra hồ hay ao, chúng dễ chết vì môi trường không phù hợp.

Vì vậy, tốt nhất là chúng ta nên tùy duyên phóng sanh. Khi ra chợ, nếu có điều kiện về tài chính và cảm thấy thương xót các chúng sanh, chúng ta có thể mua và phóng sanh ngay lúc đó. Hãy phóng sanh tùy tâm, lúc nào cũng có thể được và không cần chờ dịp đặc biệt.

2. Nên thả cá chép ở đâu?

Chúng ta không nên tìm đến nơi có người hay vớt cá và nên nhìn trước, nhìn sau để phóng sanh. 

Khi thả cá chép khấn gì?

Quý vị có thể tham khảo văn khấn thả cá chép qua đường link: Bài thả phóng sanh dành cho cá nhân

Bài viết trên đã lý giải về phong tục thả cá chép trong ngày ông Công ông Táo, cách thả cá chép để được phước báu trọn vẹn dựa trên chia sẻ của Cô Phạm Thị Yến (Pháp danh Tâm Chiếu Hoàn Quán).

Mong rằng, quý nhân dân, Phật tử đón Tết ông Công ông Táo được nhiều lợi ích nhất, không chỉ gìn giữ nét đẹp văn hoá mà còn thể hiện tình thương yêu, từ bi đối với chúng sanh.

Kính chúc quý vị an lạc và hạnh phúc!

Các bài nên xem:

• Phóng sanh như thế nào để được lợi ích nhất

• Hướng dẫn cúng ông Công ông Táo đơn giản, đầy đủ nhất 

• Cá chép cúng Ông Công Ông Táo bị chết có sao không? Cách cúng ngày 23/12 được chư Thiên hộ trì