Kinh Phật Dạy Phạm Chí Lẽ Vô Thường Của Đời Người

Thuở xưa, có một vị Bà-la-môn xuất gia học đạo từ nhỏ, đến năm sáu mươi tuổi vẫn chưa đắc đạo. Theo pháp Bà-la-môn, đến tuổi này chưa đắc đạo thì trở về lấy vợ làm ăn. Ông này cũng như vậy, trở về lập gia đình, sinh được một trai khôi ngô dễ mến. Lớn lên, cậu ta tỏ ra thông minh hơn người, học hành giỏi giang, biện luận lưu loát. Đến năm bảy tuổi, vào một đêm cậu ta bỗng lâm bệnh nặng, đột ngột qua đời. Ông Phạm Chí đau buồn khôn xiết, cứ phủ phục ôm xác con than khóc đến ngất đi tỉnh lại.
Thân tộc thấy thế tìm lời khuyên ngăn, giành lấy xác đứa bé tẩm liệm rồi đem chôn ngoài thành.
Ông Phạm Chí tự nghĩ: "Ta nay kêu khóc nào có ích gì? Chi bằng hãy đến chỗ vua Diêm La đòi mạng con mình lại".
Nghĩ xong, ông tắm gội trai giới, chuẩn bị hành lý mang hương hoa rời nhà ra đi. Đến đâu ông cũng hỏi chỗ ở của vua Diêm La, như thế cứ đi mãi suốt mấy nghìn dặm. Một hôm, ông đến một vùng núi sâu, gặp các vị Phạm Chí đắc đạo hỏi thăm.
Các Phạm Chí hỏi:
- Ông hỏi thăm chỗ vua Diêm La là muốn cầu điều gì?
Đáp:
- Tôi có một người con trai thông minh, biện bác hơn người. Thế mà gần đây nó bỗng chết mất. Tôi đau thương buồn khổ, không sao quên được, nên muốn tìm đến chỗ vua Diêm La xin lại mạng sống con mình để nhờ cậy lúc tuổi già.
Các Phạm Chí thương ông lão ngu si, liền bảo:
- Chỗ vua Diêm La người sống đâu thể đến được. Chúng tôi sẽ chỉ cách cho ông. Từ đây đi về hướng Tây hơn bốn trăm dặm có một con sông lớn. Trong đó, có tòa thành là nơi dừng nghỉ của các thiên thần khi đi tuần sát thế gian. Vua Diêm La vào ngày mùng Tám hằng tháng đi tuần sát sẽ ghé lại thành này. Ông trì trai giới đến đó vào ngày ấy sẽ gặp.
Ông Phạm Chí vui mừng, vâng theo lời dạy ra đi. Đến con sông lớn, ông thấy chính giữa có một tòa thành tráng lệ, cung điện nhà cửa trang nghiêm như cõi trời Đao-lợi. Ông đến trước cổng đốt hương, cầu nguyện được ra mắt vua Diêm La và tha thiết trông chờ. Vua Diêm La cho người đưa ông lão vào, rồi hỏi ông có điều gì cầu thỉnh. Phạm Chí thưa:
- Tôi đã già mới sinh được một đứa con trai, mong rằng sau này sẽ nhờ cậy. Nuôi được bảy tuổi, không ngờ một hôm nó bỗng lâm bệnh chết mất. Xin đại vương ban ân trả lại mạng sống con tôi.
Vua Diêm La nói:
- Tốt lắm, con ông hiện đang chơi ở khu vườn phía đông, ông hãy đến dẫn nó về.
Ông Phạm Chí liền đến nơi đó, trông thấy con mình đang chơi đùa cùng các đứa bé khác. Ông chạy lại ôm con khóc lóc nói:
- Cha ngày đêm thương nhớ con, ăn ngủ không yên. Con có nhớ nghĩ đến cha mẹ đang đau khổ không?
Đứa trẻ giật mình la lớn, trở lại quở ông:
- Ông già si mê này không hiểu đạo lý. Tôi chỉ ở nhờ nhà ông chẳng bao lâu đã gọi là con. Đừng nói nhiều lời càn rỡ nữa, hãy sớm đi là hơn. Tôi ở chỗ này cũng có cha mẹ. Chúng ta chỉ tình cờ gặp gỡ, quyến luyến ôm ấp làm chi.
Ông Phạm Chí nghe vậy, buồn bã khóc lóc bỏ đi. Ông vừa đi vừa suy nghĩ: "Ta nghe Sa-môn Cù-đàm biết được đạo lý dời đổi của thần thức, vậy thử đến hỏi xem". Nghĩ xong, ông liền tìm đến chỗ Phật.
Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại tinh xá Kỳ Hoàn nước Xá-vệ vì đại chúng thuyết pháp. Ông Phạm Chí đến gặp Phật liền cúi đầu đỉnh lễ, trình bày đầu đuôi câu chuyện, ông nói:
- Con tôi thật không chịu nhìn nhận tôi, trở lại bảo tôi là ông già si mê, ở tạm không bao lâu lại nhận làm con. Không một chút tình phụ tử như vậy, không biết là do duyên gì?
Đức Phật bảo:
- Ông quả thật ngu si! Khi người ta chết thần thức ra khỏi lại đi thọ thân mới. Cha mẹ vợ con chỉ là nhân duyên gặp gỡ, như khách trọ đến rồi lại đi. Thế mà, chúng sinh lại ngu mê, chấp cho là thật. Sở dĩ, có ưu bi khổ não là do không hiểu được cội gốc này, chìm đắm mãi trong sinh tử không ngày ra khỏi. Chỉ có bậc trí tuệ không tham ân ái, giác ngộ khổ đế, dứt bỏ tập đế, siêng tu kinh giới, diệt trừ vọng tưởng (đạo đế) chấm dứt sinh tử (diệt đế).
Bấy giờ, đức Thế Tôn liền nói kệ:

Người đời lo vợ con
Chẳng xét lẽ mất còn
Cái chết bỗng chợt đến
Như nước lũ cạnh bên.
Cha con cứu không nổi
Ai khác giúp được nào
Mạng hết cậy người thân
Như mù canh giữ bạc.
Tuệ tri được ý này
Nên tu trì kinh giới
Siêng tu vượt thế gian
Dứt trừ tất cả khổ.
Xa lìa các sa đọa
Như gió thổi mây tan.
Vọng tưởng đã lặng yên
Tri kiến liền hiện tiền.
Trí tuệ quý nhất đời
Vui nơi đạo vô vi
Nếu chính pháp thọ trì
Sinh tử chẳng còn chi.

Ông Phạm Chí nghe kệ xong, hoạt nhiên khai ngộ, biết rõ mạng sống vô thường, vợ con như khách, bèn phủ phục đỉnh lễ xin làm Sa-môn.
Đức Phật bảo:
- Lành thay!
Râu tóc ông liền tự rụng, pháp y đầy đủ, thành tướng Sa-môn. Ông tư duy ý nghĩa bài kệ, chấm dứt ân ái không còn vọng tưởng, liền chứng quả A-la-hán ngay tại chỗ.

(Trích soạn từ: Kinh Pháp cú thí dụ, Quyển Thứ Ba, Phẩm Đạo Hạnh Thứ 30, Thí dụ 54, tr.247-253, Việt dịch: Thích Minh Quang, Nxb. Tôn Giáo, Hà Nội, 2012)

609 lượt xem

11/11/2021

Bình luận

Ban quản trị

28/06/2024

Ban Quản trị và Chủ sở hữu Website Phạm Thị Yến tuyên bố nghiêm cấm và miễn trừ trách nhiệm đối với mọi bình luận, hình ảnh liên quan đến:
- Chủ quyền của đất nước;
- Các vấn đề về chính trị;
- Các phát ngôn cho mục đích hoặc có dấu hiệu chống lại Đảng, Nhà nước, chia rẽ và gây mất đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo;
- Vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm chính sách, pháp luật của Nhà nước và thuần phong, mỹ tục của dân tộc.
Cho mục đích trên, chúng tôi tuyên bố có quyền xóa, gỡ bỏ hoặc thực hiện bất kỳ biện pháp nào thuộc quyền của Ban Quản trị và Chủ sở hữu; và tố cáo với cơ quan chức năng hoặc thực hiện các biện pháp pháp lý cần thiết để ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm hoặc hành vi có dấu hiệu vi phạm nêu trên.