5 lợi ích khi nghe Pháp: Khai mở trí tuệ, chuyển hóa khổ đau

“Này các Tỷ-kheo, nghe pháp có năm lợi ích này. Thế nào là năm?

Được nghe điều chưa nghe, làm cho trong sạch điều được nghe, đoạn trừ nghi, làm cho tri kiến chánh trực, làm cho tâm tịnh tín”.

(Kinh Tăng Chi Bộ - Tập 3, chương Năm, phần Năm Pháp, phẩm Kimbila, kinh Nghe Pháp)

Nghe Pháp giúp hiểu sâu nhân quả, trí tuệ được khai mở. Nhờ đó, mỗi khi đối diện với những nỗi lo toan, bất an trong cuộc sống; lời Đức Phật dạy sẽ trở thành ngọn đèn, soi rọi cho chúng ta phương hướng để xử lý các vấn đề đúng nhân quả; dần dần dứt trừ các tà kiến và chuyển hóa khổ đau, được bình an, hạnh phúc trong cuộc sống.

Để tìm hiểu những lợi ích mà nghe Pháp mang lại và cách nghe Pháp để được lợi ích nhất, hãy cùng đọc trong bài viết sau.

5 lợi ích khi nghe Pháp

1. Được nghe điều chưa nghe

Khi chú tâm nghe Pháp, lợi ích đầu tiên phát sinh là được nghe điều chưa từng nghe.

Trong đời sống thế tục, con người vốn có tâm ưa thích lắng nghe chuyện mới lạ. Có người bỏ dở việc đang làm, như đang nấu cơm cũng chạy đi nghe chuyện, dù chỉ là những điều vụn vặt, vô ích. Tâm ham nghe đã có sẵn trong mỗi người, nhưng điều quan trọng là ta nghe điều gì.

Nghe Pháp là nghe điều Đức Phật nói ra và được nghe Pháp là phúc báu. Từ vô thủy kiếp đến nay, chúng ta đã quen nghe những điều vô minh, tà kiến, mê lầm, trái với nhân quả. Và chính những điều mê lầm ấy dẫn chúng ta đến đau khổ. Ví như chúng ta được nghe: Giết gà để cúng thì sẽ hết bệnh – đó là tà kiến sai lầm, dẫn đến đau khổ. Trong khi lời Phật dạy: Phóng sinh, thực hành từ bi thì được tăng tuổi thọ là điều đúng với nhân quả – điều mà chỉ khi vào Phật Pháp mới được nghe. Cho nên, được nghe Pháp – nghe những điều chưa được nghe là một điều rất hạnh phúc.

2. Làm cho trong sạch điều được nghe

Lợi ích thứ hai của việc nghe Pháp là làm cho trong sạch những điều được nghe. Ví dụ, chúng ta đã từng được nghe: Giết gà để cúng thì sẽ hết bệnh. Nhưng khi nghe Pháp, chúng ta biết được: Phải tu tâm từ bi, yêu thương muôn loài, phải biết phóng sinh; mạng sống của muôn loài cũng như mình nên hãy yêu thương, trân trọng và giúp đỡ mọi loài chúng sinh thì có được sức khỏe, tuổi thọ.

Đức Phật dạy như vậy vì Ngài biết rõ, từ vô thủy kiếp, chúng ta nghe nhiều điều tà kiến. Bây giờ, nghe Phật Pháp là chúng ta làm cho trong sạch những điều được nghe. Ví như trước kia, nhiều người cho rằng: Ông bà phải có trách nhiệm trông cháu cho con. Nhưng khi học Phật, chúng ta hiểu rõ: Con cháu phải hiếu thuận với ông bà, cha mẹ. Cha mẹ có giúp đỡ con cái là từ tâm thương yêu, không phải bổn phận buộc phải làm. Nếu con cái xem đó là nghĩa vụ của cha mẹ, thì sẽ mất phước.

Nhờ nghe Pháp, những nhận thức sai lầm như vậy được thay thế bằng chánh kiến. Đó chính là làm trong sạch điều được nghe.

3. Đoạn trừ nghi

Nghe Pháp giúp đoạn trừ nghi. Chúng ta có rất nhiều nghi. Trước đây, nhiều người tin rằng: Trời sinh ra con người, rồi thắc mắc vì sao ông Trời không công bằng - kẻ ăn không hết, kẻ lần chẳng ra. Có người thì được hưởng sự đầy đủ; còn mình thì đói khổ, thiếu thốn. Từ đó, khởi tâm nghi ngờ ông Trời – rằng ông thương người này, ghét người kia, cư xử bất công.

Khi được nghe Phật Pháp, chúng ta hiểu rõ luật nhân quả, hiểu được rằng: Sướng khổ là do chính mình. Ai tích tập phước báu, thiện tâm thì được hạnh phúc; ai tạo bất thiện nghiệp thì phải chịu quả khổ đau. Từ đó, chúng ta không còn nghi ngờ về ông Trời nữa. Như vậy là đoạn trừ nghi.

4. Làm cho tri kiến chánh trực

Nghe Pháp giúp làm cho tri kiến chánh trực. Tri kiến là những hiểu biết của chúng ta. Có tà tri kiến và có chánh tri kiến. Tà tri kiến là hiểu sai sự thật, chánh tri kiến là hiểu đúng sự thật. Nghe Pháp giúp làm cho hiểu biết của chúng ta được chân chính và chân thật, làm cho điều hiểu biết của chúng ta trở về với chánh kiến, đầy đủ sự chân thật.

5. Làm cho tâm được tịnh tín

Nghe Pháp giúp tâm được tịnh tín. Tịnh tín là tâm tin thanh tịnh – tin theo những điều khiến cho mình trở nên thanh tịnh. Ví dụ, tin nhân quả, tin vào chính mình – rằng mình tạo phước, làm thiện thì được hưởng phước, không ai ban phước giáng họa cho mình. Lòng tin như vậy làm cho tâm được thanh tịnh. Người có niềm tin ấy sẽ tự sửa đổi hành vi của mình, chứ không phải làm ác rồi lại khấn xin trời, mong được chiếu cố – đó không phải là lòng tin thanh tịnh. Tin nhân quả mới làm cho tâm được thanh tịnh. Và phải nhờ nghe Pháp mới được như vậy, chúng ta sẽ dần dần trở thành bậc hiền trí.

Cách nghe Pháp hiệu quả

1. Nghe nhiều

Trong đời sống có nhiều phương diện khiến con người lo âu. Điều gì cũng bị động chạm đến tâm, đến não. Cho nên phải nghe, hiểu, tư duy nhiều sẽ biết được tất cả mọi khó khăn, hoàn cảnh; giúp làm chủ được hoàn cảnh.

Phải nghe nhân quả thì mới làm chủ được mình, hiểu được đâu là thiện, đâu là ác; lời nói đó như thế nào, nhân quả của việc này là gì,... Từ đó giúp chúng ta làm chủ trong suy nghĩ, tìm về nhân quả trong lời nói.

2. Nghe đi nghe lại thật nhiều

Những gì đã được nghe thì phải nghe lại nhiều lần, để chúng ta thẩm thấu; sau đó tư duy, áp dụng trong hoàn cảnh của mình (thực hành). Đó gọi là văn, tư, tu. Văn là nghe, tư là tư duy, tu là thực hành. Nếu chỉ nghe một lần cho xong thì không có tác dụng chuyển hóa, gặp hoàn cảnh đến không biết cách áp dụng. Sau khi hiểu, tư duy, thực hành giống như Phật dạy thì kết quả đó thuộc về của mình.

Trên đây là phân tích của Cô Phạm Thị Yến (Pháp danh Tâm Chiếu Hoàn Quán) về lời dạy của Đức Phật trong bài kinh Nghe Pháp (thuộc kinh Tăng Chi Bộ 3). Qua lời giảng giải, chúng ta thấy rõ: những lời dạy của Đức Phật từ hơn 2.500 năm trước vẫn luôn thiết thực, gần gũi và có giá trị ứng dụng trong đời sống hôm nay.

Mong rằng bài viết này sẽ giúp quý vị thêm yêu thích việc nghe Pháp, chăm chỉ lắng nghe và suy ngẫm lời Phật dạy, để trí tuệ ngày một khai mở, tự thân biết cách chuyển hóa khổ đau, cuộc sống được nhẹ nhàng và an lành hơn.

Xem thêm các bài:

• Tổng hợp Danh sách video nghe Pháp, tu tập dành cho Phật tử
• Trí tuệ là gì? Muốn có trí tuệ sáng suốt phải biết những điều sau

Xem thêm các bài kinh:

• Kinh Tăng Chi Bộ Tập 2 - Nghe Pháp
• Kinh Tăng Nhất A-hàm Tập 2 - Thính Pháp
• Kinh Ba Hạng Người Nghe Pháp