Chư Tăng là người phù hợp để quản lý tiền công đức: Theo Pháp Phật và pháp luật

Tiền công đức, cúng dường là sự dâng cúng tự nguyện của Phật tử và nhân dân lên Tam Bảo, với tâm nguyện mang lại phước báu về sức khỏe, tài lộc, bình an,... cho bản thân, gia đình, cũng như hồi hướng công đức cho người thân đã khuất. Đây không chỉ là biểu hiện của lòng thành kính mà còn góp phần hộ trì chư Tăng hoằng dương giáo Pháp.

Với ý nghĩa cao cả này, tiền công đức cần được sử dụng đúng mục đích và phù hợp với giáo lý Phật giáo. Và chư Tăng – đại diện cho Tam Bảo, với vai trò là người giữ gìn và lan tỏa đạo Pháp, là những người phù hợp để đảm nhận trọng trách này.

Bài viết dưới đây sẽ nêu ra 3 lý do theo Pháp của Đức Phật và pháp luật Việt Nam về việc chư Tăng phù hợp để quản lý, sử dụng tiền công đức. Mời quý vị đón đọc!

1. Chư Tăng – đại diện cho Tam Bảo: Xứng đáng được cúng dường

Trong nhiều bài kinh, Đức Phật khẳng định, chư Tăng là bậc xứng đáng được cúng dường và tiền công đức chỉ duy nhất chư Tăng mới xứng đáng được nhận. 

Như trong kinh Tam Bảo, Đức Phật dạy:“Đệ tử đấng Thiện Thệ

Xứng đáng được cúng dường

Bố thí các vị ấy

Được kết quả vô lượng.”

Hay trong bài kinh “Xứng đáng là ruộng phước” - kinh Nikaya, Tăng Chi Bộ III, chương 6, phẩm Đáng được cung kính, phần Đáng được cung kính, Ngài dạy rằng: “...vị Tỷ kheo giữ giới, chấp nhận và học tập các học pháp; nghe nhiều và khéo thể nhập với chánh kiến; làm bạn với thiện; có chánh tri kiến; chứng đạt Bốn thiền, hiện tại lạc trú; nhớ được nhiều đời trước; đắc thiên nhãn thanh tịnh; đoạn diệt các lậu hoặc. 

Này các Tỷ kheo, thành tựu tám pháp này, vị Tỷ kheo đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được chắp tay, là ruộng phước vô thượng ở đời”.

Bởi, thứ nhất, các vị Sư thực hành lời Phật dạy, mang Pháp Phật giảng dạy lại cho chúng ta, sách tấn chúng ta thực hành để đưa đến hạnh phúc an vui. Thứ hai, khi chư Tăng nhận của người cúng dường, người đó sẽ được tăng phước và được nhiều lợi ích như hạnh phúc, sức khỏe, thọ mạng, công danh, tài sản, kinh tế và hồi hướng nguyện cầu đất nước nơi họ sinh sống được bình an,...

Thêm nữa, người thế tục còn tâm tham, tuy trong tâm họ có tánh Phật nhưng chưa hiển lộ được. Chỉ trong chư Tăng, tánh Phật và trí Phật mới hiển lộ, bởi chư Tăng thực hành lời Phật dạy, thuyết Pháp về những điều giác ngộ cho nhiều người.

2. Giới luật Phật quy định về việc chư Tăng sử dụng tài sản tích lũy của Tam Bảo

Trong Luật Tứ Phần Giới Bổn, bài kinh Đức Phật Dạy Chư Tăng Cách Sử Dụng Sinh Lời Tiền Cho Tam Bảo, Ngài thuyết: “Nếu vì chúng Tăng làm sinh lợi, thì các Cư sĩ tín tâm nghe Phật nói rồi, vì Phật, Pháp, Tăng, cúng vô để làm của thường trụ, vật của Tam Bảo cũng nên làm cho có lợi ích; của sinh lợi cũng đem về cho Tam Bảo, để được cúng dường.

Nếu khi cho vay phải nói rành rẽ, khi trả phải trả gấp hai, cũng phải làm tờ giấy kỳ hẹn, cùng người đứng bảo đảm, ký tên ngày nào tháng nào, để tên vị Thượng Tọa, cùng tên thầy thư ký, dầu cho người cận sự tín tâm đi nữa cũng phải trả gấp hai”.

Như vậy, Đức Phật dạy chư Tăng được phép quản lý, sử dụng tài sản tích lũy của Tam Bảo (tức là tiền chưa dùng đến) để sinh lời, làm lợi ích cho Tam Bảo.

3. Pháp luật Nhà nước Việt Nam quy định về việc quản lý và sử dụng tiền công đức

Tiền công đức (hay những loại tiền khác cùng bản chất pháp lý như tiền lễ, tiền khấn, tiền dâng, tiền dâng cúng...) là tiền của cá nhân, cơ quan, tổ chức tặng cho nhà tu hành hoặc cơ sở tín ngưỡng, cơ sở, tổ chức tôn giáo để nuôi dưỡng các chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ, người thực hành tín ngưỡng, thực hiện các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng và các hoạt động khác nhằm phát triển tôn giáo, tín ngưỡng.

Về tiền công đức này, có các điều luật quy định quyền sở hữu như sau:

- Theo quy định tại khoản 6 Điều 7 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016, thì tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc có quyền “nhận tài sản hợp pháp do tổ chức, cá nhân trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngoài tự nguyện tặng cho”.

Như vậy, tổ chức tôn giáo có quyền nhận tiền công đức, cúng dường Tam Bảo.

- Khoản 1 Điều 56 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 quy định: “Tài sản của cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo bao gồm tài sản được hình thành từ đóng góp của thành viên tổ chức; quyên góp, tặng cho của tổ chức, cá nhân hoặc các nguồn khác theo quy định của pháp luật”.

Theo điều khoản này, tiền công đức là tài sản của cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo.

- Khoản 3 Điều 3 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 quy định: “Nhà nước bảo hộ cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo và tài sản hợp pháp của cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo”.

Như vậy, tiền công đức của cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo được Nhà nước bảo hộ, bất khả xâm phạm.

- Khoản 1 Điều 205 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Sở hữu riêng là sở hữu của một cá nhân hoặc một pháp nhân”.

Như vậy, tiền công đức của tổ chức tôn giáo là tiền thuộc sở hữu riêng của tổ chức tôn giáo.

- Khoản 1 Điều 206 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Chủ sở hữu có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở hữu riêng nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng, sản xuất, kinh doanh và các mục đích khác không trái pháp luật”.

Theo đó, tổ chức tôn giáo có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tiền công đức nhằm phục vụ nhu cầu hoạt động tôn giáo và các mục đích khác không trái pháp luật.

- Khoản 3 Điều 1 Thông tư số 04/2023/TT-BTC ngày 19/01/2023 của Bộ tài chính quy định Thông tư này không điều chỉnh quản lý, thu chi tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc. 

Như vậy, tiền công đức cho hoạt động tôn giáo thuộc quyền quản lý của tổ chức tôn giáo.  

Bài viết này đã đưa ra 3 lý do theo Pháp của Đức Phật và pháp luật Việt Nam cho việc chư Tăng là người quản lý, sử dụng tiền công đức. Như vậy, chư Tăng – đại diện cho Tam Bảo là người phù hợp để đảm nhận trách nhiệm quản lý tài sản này với mục đích tốt đẹp là để hoằng dương giáo Pháp của Phật, làm lợi ích cho chúng sinh.

Các bài nên xem: 

• Tam Bảo là gì? Những điều cần biết về quy y Tam Bảo

• Cúng dường Tam Bảo: Được phước về sức khỏe, tài sản, danh vị nhiều đời

• Quả báo của việc xâm hại tài sản Tam Bảo và trách nhiệm của người đệ tử Phật trong việc hộ trì

• Tài sản cúng dường Tam Bảo chỉ chư Tăng có quyền quản lý, sử dụng?

• Phỏng vấn Hoà thượng Thích Tánh Nhiếp về việc chư tăng đi khất thực và nhận sự cúng dường