[Video] Thế nào là quán thân, thọ, tâm, pháp? | Niệm thân - Thiền Tứ Niệm Xứ | Bài số 16

1. Thế nào là quán thân, thọ, tâm, pháp 

- Quán thân: Quan sát thân thể của chúng ta, bao gồm:

+ Quán hơi thở: Từ khi lọt lòng mẹ, chúng ta đã biết thở. Và từ đó trở đi, chúng ta tự thở, không cần ai hướng dẫn. Chính vì thế, chúng ta không quan tâm đến việc thở. Nhưng bây giờ, chúng ta cần quán sát, theo dõi hơi thở của mình.  

+ Quán oai nghi: Oai nghi là những hành động, vận hành ở bên ngoài cơ thể. Quán oai nghi bao gồm: quán đại oai nghi (đi, đứng, nằm, ngồi) và tiểu oai nghi (giơ tay, cất bước, uống nước, tiểu tiện,...)  

+ Quán thân bất tịnh: Quán thân bất tịnh để thấy sự nhơ nhớp của thân thể. Thời nay, việc quán thân bất tịnh là phương pháp trị tham dục của chúng sinh. 

+ Quán tứ đại: Thân này là thân hợp thể, được cấu tạo bởi: đất, nước, gió, lửa. Cho nên, nơi thân này không có chủ thể, từ đó thấy được tính vô ngã của thân thể. 

+ Quán tử thi (quán xác chết). 

- Quán thọ: Thọ là thọ nhận, cảm thọ, cảm giác, cảm xúc (cảm xúc sâu hơn cảm giác). Cảm giác là phần thân: nóng, lạnh, mềm, cứng,... Còn cảm xúc đi vào tầng tâm: vui, buồn, sướng, khổ,... Quán “cảm thọ” có chia ra làm 3 loại: Khổ thọ (khổ ưu), lạc thọ (sung sướng, khoái lạc), bất khổ bất lạc thọ (xả thọ). 

- Quán tâm: Quán sát, theo dõi nội tâm. Tâm là chủ nhân, điều khiển, sai xử các hành động, việc làm của chúng ta hàng ngày. Chúng ta làm việc thiện hay ác đều từ do tâm mà ra. Cho nên, chúng ta cần quay lại xem xét, quản trị, huấn luyện tâm - đó chính là thiền. 

- Quán pháp: Pháp là vạn sự vạn vật. Trong đạo Phật, Đức Phật chỉ dạy quán những Pháp sau: Ngũ triền cái, ngũ uẩn, lục căn, thất giác chi, tứ thánh đế. 

2. Một số lưu ý khi ngồi thiền quán, thiền hành

- Ngồi thiền:

+ Có hai tư thế ngồi thiền: kiết già và bán già. 

+ Khi ngồi thiền, nên an trú chánh niệm trước mặt, ngồi thiền cũng phải chú tâm. Chúng ta giữ để nội tâm được trú ra phía trước (bởi mắt mở hé ra phía trước thì mình sẽ trú về phía trước). 

- Thiền hành: Tập đi thiền hành từng bước chân. Khi bước tới hay bước lui, biết rõ việc mình đang làm. 

Mời các bạn tìm hiểu chi tiết trong video trên!