Kinh Vua Ba Tư Nặc Vâng Lời Phật Dạy Giảm Ăn

Thuở xưa, đức Phật thuyết pháp giáo hóa tại nước Xá-vệ. Trời rồng quỷ thần vua chúa nhân dân, mỗi ngày ba buổi đến đó nghe pháp. Lúc ấy, vua Ba-tư-nặc tính tình kiêu mạn, phóng túng dục tình. Mắt đắm theo sắc, tai mê theo tiếng, mũi ham hương thơm, miệng thỏa thuê với năm vị, thân thọ dụng êm mát. Do ăn uống cao lương mỹ vị không biết chán, nên vua ăn mỗi lúc một nhiều, cứ luôn nghe đói. Nhà bếp phải suốt ngày lo cho vua ăn. Do vậy, thân vua mỗi lúc một phì nộn, lên xe khó khăn, nằm ngồi bất tiện, luôn thở hổn hển. Có lúc, vua nằm chết ngất một lát sau mới tỉnh. Vua cứ nằm ngồi than thở cho tấm thân nặng nề xoay trở khó nhọc của mình. Vua bèn sai người thắng xe ngựa đến chỗ Phật. Đến nơi, người hầu đỡ vua xuống chào hỏi Phật, rồi vua ngồi xuống chắp tay bạch Phật:
- Bạch đức Thế Tôn, đã lâu không gặp, không được nghe lời dạy bảo của Ngài. Con không biết nghiệp tội gì mà thân thể tự nhiên phát phì. Nguyên do nào khiến như thế. Con luôn cảm thấy đau khổ về việc này, và cũng vì lẽ đó mà không thường đến thăm đức Thế Tôn.

Đức Phật bảo:
- Này đại vương, người ta có năm việc khiến bị phát phì:
1- Ăn nhiều lần.
2- Ham ngủ.
3- Sung sướng.
4- Không buồn lo.
5- Rỗi rảnh.
Nếu muốn hết mập, ông hãy bớt ăn, sống đạm bạc rồi sau sẽ gầy.

Bấy giờ, đức Thế Tôn liền nói kệ:

Phải luôn tự tỉnh giác
Khi ăn biết tiết độ
Giữ kham khổ đạm bạc
Sẽ gầy và sống lâu.

Vua nghe kệ xong vô cùng hoan hỉ, bèn gọi người nấu bếp đến bảo:
- Ông hãy ghi nhớ bài kệ này đọc cho ta nghe trước mỗi bữa ăn.

Vua từ giã Phật trở về cung. Người đầu bếp mỗi khi dọn thức ăn luôn đọc kệ nhắc vua. Vua nghe kệ, mỗi bữa giảm bớt một muỗng. Do ăn mỗi ngày một ít, thân vua cũng lần lần nhẹ nhàng, gầy lại như cũ. Vua thấy vậy rất vui mừng, nhớ đến Phật bèn đi bộ đến tinh xá. Đức Phật mời vua ngồi, rồi hỏi:
- Xe ngựa và người tùy tùng ở đâu sao vua lại đi bộ?

Vua hoan hỉ trả lời:
- Trước đây, con được nghe Phật dạy, phụng hành như pháp. Thân thể giờ được nhẹ nhàng là nhờ ân đức Thế Tôn. Hôm nay, con đi bộ đến tinh xá xem thử thế nào.

Đức Phật nói với vua:
- Người đời không biết lẽ vô thường, cứ đắm mình trong tình dục không biết làm phước. Khi chết thần thức ra đi, thân xác để nơi phần mộ. Vì vậy, người trí nuôi dưỡng tinh thần, kẻ ngu cung dưỡng huyễn thân. Nếu hiểu được lẽ này sẽ biết tu theo Thánh giáo.

Bấy giờ, đức Thế Tôn lại nói kệ:

Người không học đến già 
Giống như là bò đực
Chỉ lo lớn thịt xương
Không một phần trí tuệ. 
Sinh tử thật nhàm chán 
Qua lại rất gian nan
Do chấp thân tham đắm 
Đau khổ mãi buộc ràng. 
Người trí thấy đau khổ 
Nên từ bỏ chấp thân 
Dứt ý, cắt tham dục
Hết ái được vô sinh.

Vua nghe kệ hoan hỉ hiểu rõ, liền phát tâm Vô Thượng Bồ đề. Vô số người nghe đắc được Pháp nhãn.

(Trích soạn từ: Kinh Pháp cú thí dụ, Quyển Thứ Ba, Phẩm Quảng Diễn Thứ 31, Thí dụ 55, tr.254-257, Việt dịch: Thích Minh Quang, Nxb. Tôn Giáo, Hà Nội, 2012)