Kinh Phát tâm Bồ Đề – bốn nhân thù thắng đầy đủ

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Đức Phật trú tại khu vườn rừng Kỳ Đà – Cấp Cô Độc, nơi Tinh xá Tu Đạt Đa thuộc nước Xá Vệ, cùng với năm trăm đại Tỳ-khưu tăng hội đủ, Bồ Tát gồm một ngàn vị.

… Lúc bấy giờ Tôn giả Ưu Ba Ly, bạch Đức Phật về Bồ Tát phát tâm Bồ Đề. Đức Phật dạy tôn giả Ưu Ba Ly và đại chúng:
… Lại có bốn nhân để phát tâm Bồ Đề: Một là tánh đầy đủ. Hai là bạn lành đầy đủ. Ba là tâm từ đầy đủ. Bốn là đầy đủ Thánh hạnh, quán sinh tử khổ, không sợ Bồ Đề khó hành.
Tánh đầy đủ: Nghĩa là tánh Bồ Tát tự đầy đủ.
Bạn lành đầy đủ gồm có bốn việc: Một là bạn lành đầy đủ căn, đủ trí tuệ lớn, có thể chỉ bày rõ về thiện ác, không thực hành theo đạo tà. Hai là tâm không phóng dật, hay phá trừ phóng dật, đóng cửa đường ác. Ba là tự có thể đầy đủ giới cấm của Bồ Tát, chuyển dạy cho người khác. Bốn là không dùng đạo thấp chuyển đạo cao của người khác, không dùng tâm thoái để chuyển tâm Bồ Đề của người khác, không dùng tu phước chuyển định tuệ của người khác.
Đầy đủ tâm tuệ lại có bốn việc: Một là hoặc có thế giới có nơi chốn khổ não. Hoặc có thế giới không có khổ não, không có nơi chốn khổ não, Bồ Tát phát nguyện vãng sinh trong ấy. Hoặc thấy người khác thọ khổ xem như mình thọ khổ, sinh tâm từ bi phá trừ sự khổ ấy. Hai là sinh trong địa ngục, thấy người thọ khổ xem như mình thọ khổ, cũng sinh tâm từ phá trừ các khổ ấy. Ba là sinh trong ngạ quỷ, thấy chúng sinh thọ khổ như mình tự thọ, cũng sinh tâm từ bi phá trừ mọi khổ ấy. Bốn là sinh trong súc sinh, hoặc thấy thọ khổ như thân mình thọ khổ, cũng sinh tâm từ bi đoạn trừ sự khổ ấy.
Tâm từ đầy đủ lại có ba bậc là thượng, trung, hạ. Bậc thượng lại có bốn việc: Một là quán sinh tử khổ. Hai là tu tâm từ bi không có bắt đầu hay chấm dứt. Ba là tâm tánh mạnh mẽ. Bốn là được tâm trí tuệ.

… Tôn giả Ưu Ba Ly và đại chúng nghe Phật giảng nói xong liền hoan hỷ đảnh lễ đi nhiễu quanh Phật rồi lui ra.

(Trích soạn từ: Kinh Bồ Tát Thiện Giới Hán dịch: Đời Lưu Tống, Tam Tạng Cầu Na Bạt Ma. Xem: Quyển 1, Phẩm 3: Phát tâm Bồ Đề của địa Bồ Tát)