Kinh Chuyện Tiểu Chủ Ngân Khố

(Chuyển thể văn xuôi)

Bậc Đạo Sư kể chuyện này trong lúc đang trú tại Trúc Lâm (Veḷuvana). Ở Ba-la-nại (Bārāṇasī) có gia chủ Tiểu chủ ngân khố (Cūḷaseṭṭhi) là người không có lòng tin, không mộ đạo, keo kiệt, không bố thí và khinh thường các thiện sự công đức. Lúc từ trần vị ấy tái sanh giữa loài ngạ quỷ. 

Bấy giờ, con gái vị ấy là A-nu-la (Ānulā) đang sống tại nhà chồng ở An-da-ka-vin-da (Andhakavinda). Nàng mong muốn cúng dường các Bà-la-môn để lấy phước đức cho cha, nên đã chuẩn bị cơm và các thực phẩm khác làm lễ vật. Khi ngạ quỷ biết tin này, lòng đầy hy vọng liền bay qua không gian hướng về nơi kia và đến Vương Xá (Rājagaha). 

Thời ấy vua A-xà-thế (Ajātasattu) theo sự xúi giục của Đề-bà-đạt-đa (Devadatta), đã giết hại phụ vương. Vì lòng hối hận giày vò và gặp cơn ác mộng, nhà vua không ngủ được. Trong lúc đang đi dạo quanh quẩn trên thượng lầu, nhà vua thấy ngạ quỷ kia đang bay qua không gian, liền hỏi: Ngươi là ai, có phải là đang tu khổ hạnh hay không, mà sao thân thể lại để trần truồng và gầy guộc vậy? Đêm rồi mà ngươi còn đi đâu và tại sao phải đi như vậy? Hãy nói cho Trẫm biết, Trẫm sẽ ban cho ngươi mọi thứ, để ngươi được hưởng cuộc sống giàu sang. 

Ngạ quỷ đáp: Trước kia, ta là một phú ông giàu nức tiếng ở thành Ba-la-nại. Ta có nhiều tài sản và rất ham hưởng dục lạc, lại còn làm các việc ác, ta đã không biết bố thí, nên sau khi chết ta bị đọa làm ngạ quỷ. Sự đói khổ làm ta kiệt quệ dần, thân thể ta đau như bị kim châm. Vì thế nên ta phải đi đến bà con để kiếm ăn, song những kẻ thân nhân, vẫn không tin chuyện ta bị đọa làm ngạ quỷ, họ cho rằng, ta là người nhiều ân đức, sau khi chết đã sinh về cõi người rồi, nên chẳng cúng tế cho ta. 

Con gái ta khấn với ta rằng: “Con dâng cúng các Bà-la-môn ở An-da-ka (Andhaka), mong muốn cho cha, được hưởng phúc, được no đủ”. Vì vậy mà nay ta đang đi tới ở An-da-ka, để dự tiệc và hưởng phúc phần từ sự cúng lễ hồi hướng của con gái ta.

Vua truyền: "Ngươi hãy đến đó, khi đã nhận xong phần, ngươi trở lại đây, nếu nhà ngươi được hết khổ, hãy trình cho Trẫm biết, sau khi nghe, Trẫm sẽ được tín tâm, nếu ngươi không hết khổ, Trẫm muốn ban ngươi nhiều phước lộc". 

“Mong vậy”, quỷ đáp lời vua và bay đi đến phố An-da-ka. Ở An-da-ka, các Bà-la-môn được hưởng đồ dâng cúng đầy đủ thức ăn, vật dụng từ người con gái, nhưng hội chúng Bà-la-môn, đã không sinh được ra công đức phúc báu, để hồi hướng cho ngạ quỷ, nên ngạ quỷ không được lợi ích, vẫn chịu khổ đói như cũ. Sau đó ngạ quỷ quay về thành Vương Xá, một lần nữa yết kiến nhà vua, kể cho nhà vua nghe toàn bộ sự việc. Sau khi nghe nhà vua liền bảo: “Nay ta phải cúng gì cho nhà ngươi? Hãy nói thế nào là cách thức, khiến ngươi hưởng lạc thú giàu sang?” 

Ngạ quỷ đáp: "Cúng dường Đức Phật và các Tỷ-kheo các món vật dụng, thức ăn, đồ uống, áo cà-sa, cúng dường lấy phước hồi hướng cho ta hưởng, ta sẽ hân hoan trọn kiếp mà". 

Nhà vua nghe xong bảo với ngạ quỷ hãy đến hoàng cung, nhà vua tự tay dâng cúng vật dụng đồ ăn thức uống đến cho Đức Phật và các Tỷ-kheo, rồi nhà vua trình với Đức Phật sự việc đó và đem công đức đã cúng dường tặng cho ngạ quỷ. Sau khi được Đức Phật và các Tỷ-kheo chú nguyện hồi hướng công đức cúng dường từ nhà vua, ngạ quỷ đã được thoát kiếp khổ đói, chuyển thành một vị thần có oai lực. 

Vị thần vô cùng hoan hỷ cảm thán rằng: “Ta đã trở thành thần đại lực, không người nào sánh kịp uy danh. Hãy nhìn ta hưởng đại vinh quang, do Đại Vương vừa mới phát ban, khi đã cúng Tăng-già đại lễ, từ đây ta được mãi hân hoan, vì có biết bao nhiêu phước lộc, ta đầy hỷ lạc, hỡi quân vương”. 

Tất cả đại chúng nghe Đức Phật kể chuyện xong hoan hỷ đảnh lễ Đức Phật. 

(Trích soạn từ: Kinh Tạng Nam Truyền, Tiểu bộ kinh - Tập 3, Ngạ Quỷ Sự, Phẩm Ubbarì, Chuyện Tiểu Chủ Ngân Khố, tr.317-320, Việt dich: Hòa thượng Thích Minh Châu)