Kinh Phật Độ Vua Phất Gia Sa

Thuở đức Phật còn tại thế, vua Phất-gia-sa và vua Bình-sa là bạn thân với nhau. Vua Phất-gia-sa chưa biết Phật pháp. Ông làm một bông hoa bằng bảy báu rồi tặng vua Bình-sa. Vua Bình-sa nhận được, đem dâng lên Phật, thưa rằng:
- Bạch đức Thế Tôn, vua Phất-gia-sa là bạn của con, ông ấy tặng con đóa hoa báu này. Nay con đem dâng lên Phật, nguyện cho vua Phất-gia-sa tâm ý mở mang, gặp Phật nghe Pháp, cung kính Thánh Tăng. Nay con nên lấy vật gì để tặng lại vua ấy?
Đức Phật đáp:
- Vua hãy chép kinh Thập Nhị Nhân Duyên đem tặng. Vua ấy nhận được kinh, xem xong sẽ tin hiểu lời Phật.
Vua Bình-sa nghe lời, chép kinh Thập Nhị Nhân Duyên rồi gởi kèm theo một lá thư cho vua Phất-gia-sa, nói rằng: "Bạn tặng tôi đóa hoa bảy báu, nay tôi tặng lại đóa hoa Chính pháp. Xin hãy suy nghĩ rõ ràng những nghĩa lý trong kinh sẽ được lợi ích to lớn, tốt đẹp. Tôi muốn bạn tụng đọc và tu tập để cùng tôi chia sẻ pháp vị".
Vua Phất-gia-sa nhận được kinh, liền đọc và suy xét nghĩa lý cẩn thận, rồi bỗng khởi tâm tin hiểu Chính pháp. Ông hết lời tán thán:
- Phật lý thật vi diệu, có thể giúp cho tâm người an định, nước nhà phồn vinh. Năm dục là cội nguồn ưu não, ta đã nhiều đời đam mê nay mới tỉnh ngộ. Ta còn tham luyến dục lạc thế gian nữa làm gì?
Vua bèn triệu tập quần thần nhường ngôi cho Thái tử, rồi tự xuống tóc xuất gia làm Sa-môn. Phất-gia-sa mặc pháp phục, ôm bình bát đến ngoài thành La-duyệt-kỳ tá túc tại lò nung của nhà một người thợ gốm, định sáng mai vào thành khất thực, thọ trai xong sẽ đến chỗ Phật lĩnh thọ kinh giới.
Đức Phật với thần thông biết được ngày mai lúc khất thực Phất-gia-sa sẽ mạng chung. Ông ta từ xa lại mà không được gặp Phật, không được nghe kinh Phật thật đáng xót thương! Vì thế đức Thế Tôn hóa thành một vị Sa-môn cũng đến nhà người thợ gốm xin nghỉ qua đêm. Người chủ nói:
- Có một vị Sa-môn đã ở trước trong lò nung, ông có thể ở chung qua đêm với vị ấy.
Vị Sa-môn bèn mang cỏ vào lò nung, trải ngồi bên cạnh Phất-gia-sa, rồi cất lời thăm hỏi:
- Ông từ đâu đến? Thầy ông là ai? Vì nhân duyên gì mà làm Sa-môn? Đã gặp Phật chưa?
Phất-gia-sa đáp:
- Tôi chưa gặp Phật, chỉ nghe kinh Thập Nhị Nhân Duyên mà xuất gia làm Sa-môn. Tôi định ngày mai vào thành khất thực sẽ đến ra mắt Phật.
Vị Sa-môn kia nói:
- Mạng người mong manh sớm còn tối mất. Vô thường nghiệp báo không hẹn mà đến. Chỉ cần quán sát thân tứ đại do đâu mà có, tứ đại này tạm hợp rồi lại tan. Đất nước gió lửa sẽ trả về cho đất nước gió lửa! Hãy tư duy tỉnh giác, tâm vắng lặng không có vọng tưởng, chuyên niệm Tam Bảo, bố thí, trì giới. Nếu có thể biết được lẽ vô thường thì cũng như thấy Phật! Nghĩ đến việc ngày mai chỉ là vọng tưởng vô ích.
Bấy giờ, vị Sa-môn liền nói kệ:
Phàm người được thiện lợi
Là tự quy y Phật
Cho nên ngày lẫn đêm
Thường niệm Phật Pháp Tăng.
Tỉnh giác biết rõ mình
Đó là đệ tử Phật
Ngày đêm thường nên niệm
Phật Pháp và chúng Tăng.
Niệm thân, niệm vô thường
Niệm giới, đức, bố thí
Không vô nguyện, vô tưởng
Đêm ngày niệm như trên.
Lúc đó, vị Sa-môn lại giảng thuyết yếu nghĩa vô thường cho Phất-gia-sa. Phất-gia-sa nhất tâm thiền quán liền chứng quả A-na-hàm. Đức Phật biết, Phất-gia-sa đã giác ngộ, liền hiện lại thân Phật đức tướng quang minh. Phất-gia-sa kinh ngạc vui mừng khôn tả, liền cúi đầu đỉnh lễ Phật. Đức Phật lại dặn ông lần nữa:
- Tướng tội báo cũng vô thường, ông đừng nên lo sợ.
Phất-gia-sa đáp:
- Con xin vâng lời dạy bảo.
Sau đó, đức Phật từ giã ra đi. Giờ Ngọ ngày hôm sau, Phất-gia-sa vào thành khất thực. Khi đi ngang qua cổng thành, Phất-gia-sa bị một con bò mẹ mới sinh con húc thủng bụng và chết. Ông liền sinh lên cõi trời A-na-hàm.
Đức Phật sai các đệ tử đem di thể ông trà tỳ, xây tháp thờ. Đức Phật nhân đó dạy đại chúng:
- Hãy cẩn thận đối với những nguyên nhân gây ra tội báo.
Đại chúng nhất tâm lắng nghe lời Phật dạy và hoan hỉ tín thọ phụng hành.

(Trích soạn từ: Kinh Pháp cú thí dụ, Quyển Thứ Nhất, Phẩm Duy Niệm Thứ 7, Thí dụ 18, tr.81-86, Việt dịch: Thích Minh Quang, Nxb. Tôn Giáo, Hà Nội, 2012)