Kinh Phật Độ Hơn Năm Trăm Gia Đình Ở Ven Sông

Thuở xưa, phía đông nam nước Xá-vệ có một con sông lớn vừa rộng lại vừa sâu. Bên tả ngạn có hơn năm trăm gia đình chưa biết đạo đức, không tu giải thoát. Họ quen thói ương ngạnh, dối trá, tham lợi, buông lung theo tình ý.
Đức Thế Tôn thường quán sát ai căn tính có thể độ được thì đến hóa độ. Bấy giờ, Ngài thấy các gia đình này có phước duyên đáng độ, nên đến bên bờ sông ngồi dưới một cội cây. Người làng thấy hào quang đức tướng của Phật, ai cũng kinh ngạc cung kính, đồng đến đỉnh lễ và hỏi thăm. Đức Phật bảo mọi người ngồi xuống rồi thuyết pháp cho họ nghe. Nhưng tập khí gian dối, giải đãi của họ quá dày, nên dầu họ nghe mà không tin nhận lời chân thật. Đức Phật bèn hóa ra một người từ bên kia sông đi trên mặt nước, nước chỉ ngập gót, hướng đến chỗ Phật. Người đó đến nơi liền đê đầu lễ Phật. Mọi người trông thấy kinh ngạc, hỏi rằng:
- Từ tổ tiên chúng ta đến nay đều sinh sống bên bờ sông này mà chưa từng thấy ai đi trên mặt nước, ông là ai mà có pháp thuật đi trên nước không chìm. Xin hãy cho chúng tôi biết?
Hóa nhân đáp:
- Tôi là người quê mùa ở bên kia sông, nghe đức Phật ở đây nên vì hâm mộ đạo đức mà tìm đến. Tôi đến bờ sông gặp lúc không có ghe thuyền, liền hỏi người dân bên kia nước nông hay sâu. Họ nói: Nước chỉ ngập gót, sao không đi bộ qua? Tôi tin lời nên đi bộ qua đây, thật ra tôi không có pháp thuật gì lạ.
Đức Phật nghe xong khen ngợi:
- Lành thay! Lành thay! Người có lòng tín thành không những qua được con sông này mà còn có thể qua được bên kia bờ sinh tử. Con sông rộng chỉ vài dặm này, qua được đâu có gì lạ.
Bấy giờ, đức Thế Tôn liền nói kệ:
Đức tin qua được biển
Thu nhiếp là thuyền sư
Tinh tấn trừ hết khổ
Trí tuệ đến bờ kia.
Kẻ sĩ có tín hạnh
Bậc Thánh thường ngợi khen
Người vui đạo tịch tĩnh
Mọi trói buộc giải trừ.
Có tin mới đắc đạo
Y pháp đến Niết-bàn
Nhờ nghe thành trí tuệ
Đến được chỗ quang minh.
Có tín và giữ giới
Tuệ quán siêng năng hành
Bậc trượng phu trí tuệ
Qua được biển tử sinh.
Người dân trong làng nghe Phật nói kệ khai thị, lại thấy người có đức tin qua được sông làm bằng chứng, nên sinh tín tâm kiên cố, thọ trì Ngũ giới làm Phật tử tại gia. Nhờ người trong làng đó có lòng tin hiểu tu hành, nên Phật pháp được phổ biến khắp nơi.

(Trích soạn từ: Kinh Pháp cú thí dụ, Quyển Thứ Nhất, Phẩm Đốc Tín Thứ 5, Thí dụ 15, tr.72-74, Việt dịch: Thích Minh Quang, Nxb. Tôn Giáo, Hà Nội, 2012)