- Bạch đại đức! Cái chung và cái riêng ấy trẫm đã hiểu rồi, nhưng trong cái chung, riêng ấy dường như có chung, riêng khác nữa, không hiểu tại sao? Ví như cùng là con người, ai cũng đầy đủ thân tâm, ai cũng đủ ngũ quan, nhưng không hiểu do đâu mà có sự sai khác, bất đồng như vậy.
Có người trường thọ, ít bệnh tật, không mấy khi đau ốm, lại có người chết yểu, nhiều bệnh tật? Có người sắc thân đẹp đẽ, sáng sủa, ai cũng ưa nhìn; lại có người sắc thân xấu xí, đen đúa, dị hợm, ai cũng muốn xa lánh?
Có người phúc phận to lớn, quyền uy sang cả, ai cũng kính nể, phục tùng; lại có người bần tiện, hạ liệt, ai cũng rẻ rúng, coi khinh?
Có người thông minh, mẫn tuệ, tài cao xuất chúng; lại có người ngu dốt, si mê, đần độn?
Có người luôn gặp may mắn, tài vận hanh thông; lại có người suốt đời rủi ro, bế tắc, luôn luôn gặp tai ương, hoạn nạn?
Có người ăn nói hiền lành, dịu ngọt, từ hòa; lại có người ăn nói cộc cằn, thô lỗ, ác khẩu?
Có người thật thà, tốt bụng; lại có người chua ngoa, xảo trá, lươn lẹo?
Nói ra sự sai khác nữa thì nó không cùng, nhưng tạm phân ra bảy đôi tức mười bốn nhóm người như vậy, đại đức hãy giảng giải lý do tại sao cho trẫm nghe?
- Dễ dàng thôi, tâu đại vương: Bần tăng không rõ tại sao nơi khu vườn thượng uyển của đại vương, cũng cùng chất đất ấy, khí hậu, thời tiết ấy, mà cây cối, thảo mộc, muôn hoa lại vô vàn sai khác? Cây lá đều xanh nhưng trái thì có trái ngọt, trái chua, trái béo, trái bùi; hoa thì hoa to, hoa nhỏ, màu sắc sai khác, hương thơm sai khác?
- Vì chủng loại bất đồng, hạt giống khác nhau, thưa đại đức.
- Vậy thì sự sai khác giữa các loại chúng sanh, sự bất đồng giữa con người là do chúng đã tạo trữ những hành nghiệp khác nhau. Nghiệp khác nhau chính là những hạt giống khác nhau, tâu đại vương.
- Xin đại đức giảng rộng cho nghe.
- Vâng, đức Thế Tôn đã thuyết về nghiệp ấy như sau: "Này thiện nam tử, tất cả chúng sanh đều được sanh ra bởi nghiệp, nghiệp là của mình, phải thọ quả của nghiệp; nghiệp là tạo tác, là chủ tể muôn loài, nghiệp là giống dòng tông chủng, nghiệp tìm đến nhau, nghiệp dẫn dắt nhau đi."
Thế nào là được sanh ra bởi nghiệp? Tất cả chúng sanh đời trước làm những việc thiện, ác, tốt, xấu. Những việc làm thiện, ác, tốt, xấu ấy huân tập thành nghiệp nhân; tạo nên sức mạnh đưa chúng sanh đầu thai vào hiện tại này để thọ nhận nghiệp quả của thiện, ác, tốt, xấu. Như vậy là do nghiệp sanh chứ không phải Thượng đế sanh hay tự nhiên sanh!
Thế nào là nghiệp của mình? Khi chúng sanh đã tạo nghiệp rồi, thì nghiệp ấy đi liền theo như bóng không lìa hình; nghiệp ấy đưa ta lên thiên đường, đưa ta xuống địa ngục; nghiệp ấy là tư lương, là hành trang của chúng sanh mang theo khắp ba cõi, sáu đường; vui khổ cùng thọ nhận, họa phúc phải chung phần, quý tiện cùng chia xẻ, vinh nhục đều chung ở... Vậy nghiệp dù tốt xấu cũng là của mình, chứ của ai?
Thế nào là phải thọ quả của nghiệp? Nghiệp mà chúng sanh đã tạo tác rồi thì phải sanh ra để thọ nhận quả báu ấy. Chẳng thể trốn trong động thẳm hang sâu, dưới đáy biển, giữa hư không... hầu tránh thoát được nghiệp đã gieo.
Tại sao nói nghiệp là tạo tác, là chủ tể? Tại sao thế? Vì rằng trên đời này, nghiệp làm ra mọi sự, nghiệp tạo nên hoàn cảnh, nghiệp xây dựng nên quốc độ, nghiệp tạo ra cây lành trái ngọt, nghiệp tạo tác chiến tranh, nghiệp xây dựng hòa bình, nghiệp làm ra sum la vạn tượng, nghiệp phá hoại cho đổ nát điêu tàn... Thế không gọi nghiệp là tạo tác, là chủ tể là gì?
Nghiệp là giống dòng tông chủng nghĩa là thế nào?
Phàm chúng sanh đã sanh ra trên đời này đều có giống dòng, chủng tộc, thân bằng, quyến thuộc, quốc độ, quê hương... Tự chúng sanh lựa chọn chăng? Ngẫu nhiên chăng? Không, tất thảy do nghiệp đấy. Tại sao? Những người tâm ý giống nhau thường tạo nghiệp giống nhau, tạo nghiệp giống nhau thì cảnh giới giống nhau. Từ cảnh giới giống nhau, nếu còn ưa thích, quyến luyến nhiều đời nên bây giờ trở thành cha con, chồng vợ, họ hàng, quyến thuộc của nhau. Từ đó suy ra, nghiệp không là giống dòng, tông chủng là gì?
Thế nào là nghiệp tìm đến nhau, dẫn dắt nhau đi? Vì rằng chúng sanh đã tạo nghiệp, khi trở thành thói quen, thì thói quen thường đưa chúng sanh đi tìm thói quen ấy, dẫn dắt chúng sanh đi theo nghiệp ấy. Lại nữa, người lành thường đi tìm người lành, người ác thường đi tìm người ác; kẻ xấu bạn với kẻ xấu, người tốt bạn với người tốt. Như chúng ta thường nói: "đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu" là vậy. Đại vương còn thắc mắc, nghi nan gì về sự sai khác dị đồng của chúng sanh trong thế gian này nữa chăng?
- Trẫm đã hoàn toàn lãnh hội, mắt trẫm đã sạch bớt một lớp bụi mù. Cảm ơn đại đức nhiều lắm!
- Không có gì!
(Trích soạn từ: Kinh Mi Tiên Vấn Đáp, câu 42. Bất Bình Đẳng Sai Khác Của Chúng Sanh Là Do Nghiệp)
--------
Xem thêm các bài kinh:
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thời Gian Và Không Còn Thời Gian
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nguyên Nhân Của Thời Gian
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thời Gian Tối Sơ?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Có Rồi Không - Không Rồi Có
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Pháp Hành Thì Sao?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tự Nhiên Sanh
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tự Ngã Trong Thân?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nhãn Thức Và Tâm Thức (Cakkhu Vinnana - Mano Vinnana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hành Tướng Của Xúc (Phassalakkhana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hành Tướng Của Thọ (Vedanalakkhana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hành Tướng Của Tưởng (Sannalakkhana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hành Tướng Của Tư Tác (Cetanalakkhana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hành Tướng Của Tầm (Vitakkalakkhana)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Những Tâm Sở Đồng Sanh
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Về Năm Giác Quan
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Lửa Địa Ngục
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nước Dựa Khí
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Niết Bàn
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Ai Sẽ Đắc Niết Bàn?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Làm Sao Biết Niết Bàn Là Tối Thượng Lạc?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Có Phật Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Phật Là Tối Thượng Tôn Bảo!
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Phật Tối Thắng Như Thế Nào?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thấy Phật
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Khi Chết Ngũ Uẩn Diệt Theo
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Vedagù?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nghiệp Trú Ở Đâu?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Biết Còn Tái Sanh?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Phật Ở Đâu?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Bậc Toàn Giác Biết Tất Cả?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Đức Phật Không Giống Cha Mẹ Ngài?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thực Hành Phạm Hạnh (Brahmacàri)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Ai Truyền Cụ Túc Giới Cho Đức Phật?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nước Mắt Nào Là Thuốc? Nước Mắt Nào Là Độc Dược?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tham Luyến Và Dứt Tham Luyến
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Trí Tuệ Ở Đâu?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Luân Hồi (Samsara)
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Diệt Khổ Chưa Đến?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thời Gian Tái Sanh
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nhân Sanh Giác Ngộ
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Điều Lành Nhỏ, Phước Quả Lớn
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Kẻ Trí Làm Điều Ác Tội Báo Nhỏ, Người Ngu Làm Điều Ác Tội Báo Lớn
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Pháp Xuất Thế Gian
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thức, Tuệ Và Sanh Mạng
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nhận Dư Thừa Đồ Cúng Dường Là Hộ Trì Giáo Pháp Phật
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Thế Tôn Có Tâm Đại Bi Hay Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nghi Vấn Về Sự Bố Thí Ba-la-mật
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Bố Thí Hai Mắt Lại Được Thiên Nhãn
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Nghi Về Thời Gian Giáo Pháp Tồn Tại
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Thế Tôn Còn Khổ Chút Ít Nào Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Thế Tôn Đã Thật Sự Hoàn Tất Mọi Phận Sự Chưa?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Có Những Câu Hỏi Mà Đức Thế Tôn Làm Thinh Không Trả Lời?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Chúng Sanh Sợ Hãi Diêm Chúa?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tụng Kinh Paritta Thật Không Có Lợi Ích!
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Oai Lực Của Đức Phật Thua Ma Vương?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Vì Đức Phật Thuyết Pháp Mà Làm Cho Sáu Mươi Vị Tỳ Kheo Hộc Máu Chết!
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tỳ Kheo Tạo Nghiệp Do Không Biết, Tại Sao Lại Không Có Tội?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Thế Tôn Có Lãnh Đạo, Bảo Quản Giáo Hội Tỳ Khưu Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Đức Thế Tôn Không Thu Thúc Lục Căn?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Sao Đức Thế Tôn Lại Có Lời Nói Khiếm Nhã?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Cái Cây Có Tâm Ý Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Phật Thuyết Về Bố Thí Là Để Nhận Được Lợi Lộc Cúng Dường?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thế Nào Gọi Là Sa-môn?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đức Thế Tôn Còn Bất Bình, Sân Hận!
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Thần Thông Của Đức Mục-kiền-liên Không Đương Cự Nổi Thần Lực Của Kẻ Giết Ngài?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Về Cư Sĩ A-la-hán
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Không Có Hai Đức Phật Xuất Hiện Một Lần?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Người Đã Phạm "Bất Cộng Trụ", Xin Tu Lại, Có Đắc Được Đạo Quả Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Bậc A-la-hán Còn Phạm Giới?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Sao Không Thấy Tử Thi Của Dạ Xoa?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Về Chuyện Bồ Tát Vessantara Bố Thí Vợ Con
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Hồi Hướng Phước Có Hiệu Quả Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Nhập Niết Bàn Lại Có Hiện Tượng Phi Thường?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Chúng Sanh Nào Có Khả Năng Đắc Đạo?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Tại Sao Không Diễn Tả Niết Bàn Một Cách Cụ Thể?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Có Ai Thấy Phật Không?
- Kinh Mi Tiên Vấn Đáp - Đầu Đà Khổ Hạnh Có Ích Lợi Gì?
Bình luận
Quản trị trang
- Chủ quyền của đất nước;
- Các vấn đề về chính trị;
- Các phát ngôn cho mục đích hoặc có dấu hiệu chống lại Đảng, Nhà nước, chia rẽ và gây mất đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo;
- Vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm chính sách, pháp luật của Nhà nước và thuần phong, mỹ tục của dân tộc.
Cho mục đích trên, chúng tôi tuyên bố có quyền xóa, gỡ bỏ hoặc thực hiện bất kỳ biện pháp nào thuộc quyền của Quản trị trang và Chủ sở hữu; và tố cáo với cơ quan chức năng hoặc thực hiện các biện pháp pháp lý cần thiết để ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm hoặc hành vi có dấu hiệu vi phạm nêu trên.