Kinh Tôn Giả Xá Lợi Phất Cứu Mẹ Tiền Kiếp

Bậc Đạo Sư kể chuyện này trong lúc đang trú tại vườn Trúc Lâm (Veluvana).

Một hôm, các Tôn giả Xá-lợi-phất (Sariputta), Đại Mục-kiền-liên (Mahà-Moggallàna), A-na-luật-đà (Anirudha) và Kiếp-tân-na (Kappina) đang trú tại một nơi trong khu rừng không xa thành Vương Xá. 

Bấy giờ ở Ba-la-nại có một Bà-la-môn đại phú gia, vốn là đại thí chủ đối với các Sa-môn, Bà-la-môn, đám dân nghèo, du sĩ, lữ khách, hành khất; vị ấy cúng dường bố thí thực phẩm, y phục, sàng tọa và nhiều vật dụng khác.

Vị ấy điều hành sinh hoạt của mình và bố thí tùy theo cơ hội phù hợp với các khách vãng lai, đủ mọi vật cần thiết cho tuyến đường trường.

Vị ấy thường dặn bà vợ:
- Này bà, đừng quên việc bố thí này, bà phải chuyên tâm chăm lo bố thí như đã được định đoạt.

Bà vợ đồng ý, nhưng khi ông ra đi, bà liền cắt giảm tục lệ cúng dường chư Tăng. Hơn nữa, đối với đám lữ khách đến xin cư trú, bà chỉ vào túp lều xiêu vẹo bị bỏ phế đằng sau nhà và bảo họ:
- Hãy ở lại đó.

Khi đám du sĩ đến xin thực phẩm nước uống và các thức khác, bà thường buông lời nguyền rủa, kể ra cho từng người bất cứ vật gì ô uế đáng ghê tởm và bảo:
- Hãy ăn phân đi! Hãy uống nước tiểu đi! Hãy uống máu đi! Hãy ăn óc mẹ ngươi đi!

Do nghiệp lực trói buộc, lúc từ trần, bà tái sanh làm nữ ngạ quỷ chịu nỗi khốn cùng phù hợp với ác hạnh của bà. Khi nhớ lại đám quyến thuộc trong tiền kiếp, bà ước mong đến gần Tôn giả Xá-lợi-phất và bà liền đến nơi ngài cư trú. 

Các vị thổ thần trong nhà ngài không chấp nhận cho nữ quỷ vào. Do đó nữ quỷ nói như sau:
- Trong kiếp thứ năm kể về trước, ta là mẹ của Tôn giả Trưởng lão Xá-lợi-phất, hãy cho phép ta vào cửa để thăm ngài.

Vừa nghe vậy, chư thần liền cho phép nữ quỷ. 

Khi nữ quỷ vào trong, nữ quỷ đứng cuối am thất và thấy ngài. Chợt trông thấy nữ quỷ, ngài động lòng từ bi liền hỏi nữ quỷ:
Trần truồng và xấu xí hình dung, gầy guộc và thân thể nổi gân, ngươi yếu ớt, xương sườn lộ rõ, người là ai, hiện đến đây chăng?

Nữ ngạ quỷ đáp: Tôn giả, xưa ta mẹ của ngài, trong nhiều kiếp trước ở trên đời, tái sanh cảnh giới loài ma quỷ, đói khát giày vò mãi chẳng thôi. Những thứ gì nôn tháo, bọt mồm, nước mũi tuôn ra, nước dãi đờm, chất mỡ rỉ ra từ xác chết. Bị thiêu, máu sản phụ lâm bồn. Máu chảy ra từ các vết thương, hoặc từ đầu, mũi bị cưa ngang, những gì cấu uế trong nam nữ, đói lã, ta đều phải lấy ăn. Máu mủ ta ăn của các loài, và luôn máu mủ của con người, không nơi cư trú, không nhà cửa, nằm chiếc giường đen nghĩa địa hoài. Tôn giả, xin Tôn giả cúng dường, vì ta, ngài bố thí ban ân, để cho ta hưởng phần công đức, giải thoát ta từ máu, mủ, phân. 

Ngày hôm sau, Tôn giả Xá-lợi-phất cùng ba vị Tỷ-kheo kia khất thực trong thành Vương Xá, đến tận cung Đại vương Tần-bà-sa-la (Bimbisàra).

Nhà vua hỏi:
- Chư Tôn giả, tại sao chư vị đến đây?

Tôn giả Mục-kiền-liên trình vua những việc đã xảy ra. Nhà vua phán:
- Chư Tôn giả, trẫm chấp thuận việc ấy.

Nhà vua bảo chư vị ra đi, triệu vị cận thần vào và truyền lệnh:
- Hãy xây trong khu rừng của thành này bốn am thất được cung cấp đủ bóng mát và nước chảy.

Khi các am thất đã được hoàn tất, nhà vua đem chúng cùng các vật dụng cần thiết trong cuộc sống cúng dường Trưởng lão Xá-lợi-phất. Sau đó trưởng lão Xá-lợi-phất dâng tặng lễ vật này lên Tăng chúng khắp thế gian do đức Phật làm thượng thủ và hồi hướng công đức ấy đến nữ ngạ quỷ kia.

Nữ ngạ quỷ hưởng các lợi lạc này, liền được tái sanh lên thiên giới làm thiên nữ với đầy đủ mọi thứ cần dùng, đồ ăn thức uống áo quần xiêm y, cùng dung sắc chói sáng lung linh.

Một hôm Thiên nữ đến gần Tôn giả Mục-kiền-liên và kể cho vị ấy nghe tất cả mọi chi tiết trong hai kiếp tái sinh làm ngạ quỷ và Thiên nữ.

Sau đó thiên nữ dâng lời kính lễ:

Xá-lợi-phất Tôn giả cúng dường,
Nhờ đây, con hạnh phúc hân hoan,
Bốn phương con chẳng hề kinh hãi,
Tôn giả chính là bậc xót thương
Khắp cõi trần gian, thưa Giác giả,
Con về đây kính lễ tôn nhan. 

(Trích soạn từ: Đại Tạng Kinh Việt Nam, Tiểu Bộ Kinh - Tập 2, Chuyện Ngạ Quỷ, Phẩm II. Phẩm Ubbarì, bài kinh Chuyện Mẹ Của Trưởng Lão Sàriputta, tr.463 - 469, Việt dịch: Nguyên Tâm Trần Phương Lan, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh, ấn hành năm 1999)