Kinh Pháp Tăng Thượng Tâm Thứ Nhất - Nhớ Nghĩ Đến Phật

Tôi nghe như vầy: Một thời Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, tôn giả Xá Lợi Phất đến chỗ Đức Phật, sau đó chẳng bao lâu cư sĩ Cấp Cô Độc cùng chúng Ưu-bà-tắc gồm có năm trăm người cũng đến chỗ Phật cúi đầu đảnh lễ sát chân Ngài rồi ngồi xuống một bên. Sau khi, Tôn giả Xá-lợi-phất và mọi người đã an tọa, Đức Thế Tôn dạy:
- Này Xá-lợi-phất, nếu Thầy biết rằng bạch y Thánh đệ tử gìn giữ, thực hành năm pháp (năm giới) một cách hoàn hảo và được bốn tăng thượng tâm (nhớ nghĩ về Phật, Pháp, Tăng, giới), thì đối với hiện pháp lạc trú dễ được, chứ không phải khó được. Này Xá-lợi-phất, Thầy nên ghi nhận rằng Thánh đệ tử nầy không còn đọa địa ngục cũng không còn sanh vào loài súc sanh, ngạ quỷ và các chỗ ác, được quả Tu-đà-hoàn, không đọa ác pháp, nhất định thẳng tiến tới quả vị chánh giác, tối đa chịu bảy lần sanh tử nữa, sau bảy lần qua lại cõi trời, nhân gian, liền được chấm dứt khổ đau. 

Này Xá-lợi-phất, thế nào là bạch y Thánh đệ tử giữ gìn và thực hành năm giới một cách hoàn hảo?

Đó là bạch y Thánh đệ tử xa lìa sát sanh, vứt bỏ dao gậy, có tâm tàm quý, tâm từ bi, làm lợi ích cho tất cả, cho đến loài côn trùng, người ấy đối với sự sát sanh, tâm đã tịnh trừ. Đấy là pháp thứ nhất mà bạch y Thánh đệ tử đã giữ gìn và thực hành một cách hoàn hảo. 

Này Xá-lợi-phất, bạch y Thánh đệ tử xa lìa việc không cho mà lấy, dứt trừ việc không cho mà lấy; có cho mới lấy, vui với việc cho mới lấy, thường ưa bố thí, hoan hỷ không keo kiết, không mong đền trả, không tham lam, thấy tài vật kẻ khác không lấy về mình. Người ấy đối với việc không cho mà lấy, tâm đã tịnh trừ. Đó là pháp thứ hai mà bạch y Thánh đệ tử đã giữ gìn và thực hành một cách hoàn hảo. 

Lại nữa, Xá-lợi-phất, bạch y Thánh đệ tử xa lìa tà dâm, dứt trừ tà dâm; người nữ kia hoặc có cha giữ gìn, hoặc có mẹ giữ gìn, hoặc có cả cha mẹ cùng giữ gìn, hoặc anh em giữ gìn, hoặc chị em giữ gìn, hoặc gia nương giữ gìn, hoặc thân tộc giữ gìn, hoặc người cùng họ giữ gìn, hoặc những phụ nữ khác bị đe dọa bằng hình phạt roi vọt, hoặc đã có ước hẹn bằng tài hóa, cho đến bằng một tràng hoa; đối với tất cả những người nữ ấy, người đó không xâm phạm đến. Người ấy đối với tà dâm, tâm đã tịnh trừ. Đó là pháp thứ ba mà bạch y Thánh đệ tử đã giữ gìn và thực hành một cách hoàn hảo. 

Lại nữa, Xá-lợi-phất, bạch y Thánh đệ tử xa lìa nói dối, dứt trừ nói dối, nói lời chân thật, ưa sự chân thật, an trụ nơi sự chân thật, không dời đổi, sai chạy; tất cả những lời nói đều đáng tin, không lừa dối thế gian. Người ấy đối với sự nói dối, tâm đã tịnh trừ. Đó là pháp thứ tư mà bạch y Thánh đệ tử giữ gìn và thực hành một cách hoàn hảo.

Lại nữa, Xá-lợi-phất, bạch y Thánh đệ tử xa lìa rượu, bỏ rượu, người ấy đối với việc uống rượu tâm đã tịnh trừ. Đó là pháp thứ năm mà bạch y Thánh đệ tử giữ gìn và thực hành một cách hoàn hảo. 

...Này Xá-lợi-phất, thế nào là bạch y Thánh đệ tử được tâm tăng thượng, đối với hiện pháp lạc trú, dễ được chứ không phải khó?

- Đó là bạch y Thánh đệ tử nhớ nghĩ Như Lai, Bậc Vô Sở Trước Đẳng Chánh Giác, Minh Hạnh Thành, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Đạo Pháp Ngự, Thiên Nhơn Sư, Phật, Chúng Hựu. Người ấy nhớ nghĩ Như Lai như vậy rồi, nếu có những ác dục liền được tiêu diệt. Trong tâm có những điều bất thiện nhớp nhơ, sầu khổ âu lo cũng được tiêu diệt. Bạch y Thánh đệ tử duyên vào Như Lai, tâm tịnh được hỷ, nếu có những điều ác dục, liền được tiêu diệt. Trong tâm có những điều bất thiện, nhớp nhơ, sầu khổ, âu lo, cũng được tiêu diệt. Như vậy, bạch y Thánh đệ tử được tâm tăng thượng thứ nhất, đối với hiện pháp lạc trú dễ được, chứ không phải khó. 

...Này Xá-lợi-phất, nếu Thầy biết rằng, bạch y Thánh đệ tử giữ gìn, thực hành năm pháp một cách hoàn hảo và được bốn tâm tăng thượng nầy, đối với hiện pháp lạc trú dễ được, chứ không khó; thì nầy Xá-lợi-phất, Thầy nên ghi nhận rằng Thánh đệ tử nầy không còn đọa địa ngục, cũng không sanh vào loài súc sanh, ngạ quỷ và các chỗ ác, được quả Tu-đà-hoàn, không đọa ác pháp, nhất định thẳng tiến đến quả vị chánh giác, tối đa chịu bảy lần sanh tử nữa, sau bảy lần qua lại cõi trời và nhân gian, liền được chấm dứt khổ đau. 

…Khi ấy, Đức Thế Tôn nói bài tụng:

Kẻ trí sống tại gia,
Thấy địa ngục, sợ hãi,
Do thọ trì Thánh pháp,
Trừ bỏ tất cả ác.
Không sát hại chúng sanh,
Biết rồi hay lìa bỏ,
Chân thật không nói dối,
Không trộm của kẻ khác,
Tri túc với gia phụ,
Không ái lạc vợ người,
Dứt bỏ việc uống rượu,
Gốc tâm loạn cuồng si.
Thường nên niệm chánh giác,
Suy nghĩ các pháp lành,
Niệm Tăng, quán cấm giới,
Do đó được hoan hỷ.
Muốn hành hạnh bố thí,
Mà cầu mong hưởng phước,
Trước thí người tịnh tâm,
Như vậy thành quả báo.
Ta nói tâm tịch tịnh,
Xá-lợi nên nghe kỹ,
Nếu có đen và trắng,
Sắc đỏ cùng sắc vàng,
Tạp sắc, ái lạc sắc,
Trâu và các chim câu,
Tùy loại chúng sanh ra,
Trâu thuần, đi phía trước,
Thân sức thành đầy đủ,
Đi mau lại về mau,
Dùng theo khả năng chúng,
Kể gì sắc tốt xấu.
Nhân gian nầy cũng vậy,
Tùy theo chỗ thọ sanh:
Sát-đế-lợi, Phạm chí,
Cư sĩ, hay thợ thuyền,
Tùy thọ sanh của họ,
Trưởng lão do tịnh giới.
Bậc Vô Trước, Thiện Thệ,
Cúng thí ấy, quả lớn.
Phàm ngu, vô sở tri,
Không tuệ, không học hỏi,
Thí nơi ấy, quả nhỏ,
Không quang minh rọi đến.
Nơi nào rọi quang minh,
Phật đệ tử trí tuệ,
Tín tâm nơi Thiện Thệ,
Thiện căn được vững bền.
Người ấy sanh thiện xứ,
Như ý chứng gia gia,
Tối hậu đắc Niết-bàn,
Như vậy, có duyên cả.

Đức Phật thuyết như vậy, Tôn giả Xá-lợi-phất, chư Tỳ-kheo, cư sĩ Cấp Cô Độc và năm trăm Ưu-bà-tắc sau khi nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

(Trích soạn từ: Đại tạng kinh Việt Nam, Kinh Trung A Hàm - Tập 3, Phẩm Đại, Kinh Ưu-Bà-Tắc, tr.85-93, Việt dịch: Viện cao đẳng Phật học Hải đức Nha Trang, Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam ấn hành năm 1992)